Читати оригінал; читати україномовний переклад; читати англомовний переклад (Белловс); читати англомовний переклад (Голландер); читати англомовний переклад (Торпе); читати російськомовний переклад
[Introductio]
a) Theodoricus rex
erat cum Attalo 1), atque ibi plerosque omnes suorum comitum
amiserat 2). Theodoricus et Gudruna de
calamitatibus [suis] inter se miscebant querimonias. Ea illi [suas] narravit et
fata est:
I.
Virgo eram virginum 3),
(Mater me educavit)
Fulgida 4) in gynᴂceo,
Amabam multum fratres 5),
Usque dum me Giukius
Auro decoravit 6),
7) Auro
decoravit,
Dedit [que] Sigurdo.
II.
Ita excelluit Sigurdus
Super filios Gjukii,
Tanquam foret
viride allium
Super herbas enatum
8);
Aut cervus
celsipes 9)
Prᴂ feris bestiis;
Aut aurum,
prunarum modò rutilum,
Supra griseum
argentum 10).
III.
Donec me
impediebant obtrectantes 11)
Mei fratres,
Quò minus
possiderem virum
Cunctis prᴂstantiorem:
Dormire illi
nequibant,
Neque de rebus 12) deliberare,
Antequam Sigurdum
Interire
fecerunt.
IV.
Griseus adcurrebat de conventu 13),
Sonitum audire
erat,
Atqui tum Sigurdus
Ipse 14) non venit:
Omnia erant
sellaria animalia
Sudore
(sangvine 15) circumspersa
Et adsvefacta
udori
A percussoribus.
V.
Ibam lacrymans
Cum Griseo loqui 16)
Maxillas udo,
Equum rogavi
nuncia 17):
Tuncincurvescebat(moerebat)Griseus
[Et] demittebat
caput in herbam 18);
Terram novit 19),
At possessores
non vivebant 20);
Diu circuitum
[est] 21),
Diu animi in
dividia (moerore) erant,
Antequam ego
sciscitarer
Populi custodem 22) de principe.
VI.
Vultum demisit
(animum contraxit) Gunnar 23);
Dixit [autem]
mihi Högnius
De Sigurdi
Acerbo letho:
Facet sanè cᴂsus
Ultra flumen 24)
Guttormi occisor 25),
Et datus quidem
lupis.
VII.
26) Adspice
(vise) illic Sigurdum
Australes
partes versus 27);
Tunc audis tu
Corvos
crocitare,
Aquilas
clangere
Esca 28) gestientes,
Lupos uluare
Circa virum
tuum.
VIII.
Qui tu mihi, Högni!
Luctus tantos
Voluptatis
experti 29)
Occupas
narrare?
Tuum, o si! cor
Corvi
discerpant
Latas per
terras,
Potius quam 30) tu homines videas.
IX.
Respondit Högnius,
Una vice 31)
Dejectus a bono
(lᴂto) animo,
Ex magno
moerore 32):
Eȏ, Gudruna! habes
Causas
lamentorum plures,
Quod cor meum
Corvi
discerpant.
X.
Sola discessi
inde
A colloquio
Passim
colligendas 33) versus
Luporum (coenᴂ) reliquias 34):
Neque gemitus
edidi 35),
Neque brachia
(circum) jactavi,
Neque jacturam
questa sum,
Ut mulieres aliᴂ,
Quando jejuna 36) sedebam
Apud Sigurdum.
XI.
Nox mihi visa
est,
Interlunium 37), esse,
Ubi acerbè
Adsidebam Sigurdo:
Lupi mihi
videbantur
Longè meliores,
Si facerent me
Vitam perdere;
Aut cremata 38) forem
Ceu betulina
sylva 39).
XII.
Perrexi de
saltu montano 40)
Nycthemera 41) numerȏ quinque,
Donec palatium Halfi 42)
Celsum cognovi 43).
XIII.
Quieve cum Thora
Septem
semestria
Filia Haconis 44)
In Dania:
Illa mihi in
delicias
Acupictilia
aurea 45) concinnavit,
Ӕdes Teutonicas
Et cygnos Danicos.
XIV.
Posuimus in
picturis 46)
Quᴂ luserunt (pugnarunt) heroёs,
Et in manuariis
artificiis
Regios
satellites,
Orbes rubros,
Athletas Hunnorum,
Gladiis
instructum agmen, galeatum agmen,
Regiam
sequelam.
XV.
Naves Sigmundi 47)
Currebant ab
litore,
Aurata
velamenta 48),
Sculpta
extrema:
Insuimus panno
pictili
[Certamen] quod
certarunt
Sigar et Siggeir
Austrum versus
in Fiveo 49).
XVI.
Tune fandȏ
audiit Grimhilda
Gothica 50) mulier,
Quid ego animȏ
destinȃssem 51)
- - - -
Ea abjecit
velum pictile,
Et filios
arcessivit,
Obstinatȏ animȏ
Id sciscitatum:
Qui vellet
gnatum [amissum] 52)
Sorori
compensare?
Aut de viro cᴂso
Satisfacere
vellet?
XVII.
Paratum se
ostendit Gunnar
Aurum offerre
Ad injurias
expiandas,
Atque item Högnius:
XVIII.
Ea id rogavit,
Quis ire vellet
53) Equis sellas
imponere,
Currum ciere,
Equo vehi,
Accipitrem
projicere 54),
Sagittas
jaculari 55),
Exarcu inflexo 56).
XIX.
Valdar 57) apud 58) Danos
Cum Jarislevo 59),
Eymodi tres 60)
Cum Jarizscario,
Intrabant
postea
Ducibus similes 61)
Longobardi 62) comites,
Utebantur
lacernis 63) rubris,
Exornatis
loricis,
Conflatis
galeis,
Frameis (machᴂris)
cincti
Habuerunt
capita fusca 64).
XX.
Quisque [eorum]
cupiebat mihi
Insignia munera
deligere
Insignia munera
deligere 65)
Atque ad animum 66) loqui,
Si (ut) possent
mihi
Ob multiplices
luctus
Sponsiones
satisfactionis 67) dare,
Modò credere mihi libitum foret.
XXI.
Tulit mihi Grimhilda
Poculum bibere
Algidum et acerbum,
Neque ego
injurias recordabar 68):
Id erat
adauctum 69)
Vi veneficȃ 70),
Adeò frigidȃ
maris aquȃ
Atque piaculari cruore.
XXII.
Erant in cornu 71)
Cujuscunque
generis characteres
Incisi et rubefacti 72),
Neque ego
interpretari poteram.
Ericeus piscis 73) longus
Regionis Haddingi 74),
Arista non
excisa 75),
Introitus
ferarum 76).
XXIII.
Erant ei
potioni
Multa mala
commixta,
Decoctum 77) omne genus ligni
Et glans
sylvestris,
Pluvia foco
circumfusa 78)
Intestina animalium
immolata 79),
Suillum Hepar
coctum,
Nam id
offensarum sensum hebetavit 80).
XXIV.
Tum verò oblita
sum 81),
Postquam
obtinueramus 82),
83) Omnia
juramenta 84)
Incurva 85) in regis palatio:
Accesserunt
reges
Ad 86) genua [mihi] trini (très),
Antequam ea me
ipsam
Adgressa est
sermone 87).
XXV.
88) Do tibi Gudruna!
Aurum accipere
(habere 89),
Copiam omnimodᴂ,
Post tuum
patrem defunctum,
Annulos rutilos 90),
Hlödveris
(Ludovici 91) palatia,
92) Aulᴂa
(aulᴂ) universa
Post regem cᴂsum 93).
XXVI.
Hunnicas puellas
94),
Quᴂ insternunt 95) pictis tapetiolis
Et conficiunt
aurum 96) fulgidum,
Ita ut tu [id]
delectamento habeas 97):
Tu sola
potiaris faxo
Gaza 98) Budlii
Aurô
cohonestata 99)
Et data Atlio.
XXVII.
Nolo [sanè] ego
Cum [ullo] viro
consortium inire 100),
Neque Brynhildᴂ
Fratrem maritum
habere 101):
Dedecet me
Cum filio Budlii
Familiam
amplificare,
Aut vitᴂ [meᴂ]
adquiescere 102).
XXVIII.
Noli tu viris 103)
Iras retribuere
Propterea quod 104) a nobis
Res prius orta
sit:
Ita animum
inducas,
Quasi vivant
ambo
Sigurdus et Sigmudus 105),
Si tu filios
progeneras.
XXIX.
106) Nequeo,
Grimhilda!
Hilaritate
potiri (frui) 107),
Neque reibellicᴂ
gloriȃ eminentis 108)
Recuperandᴂ
spem fovere,
Postquam Sigurdi
Acerbè (avidè) 109) potarunt
Carnivora
monstra, corvus 110),
Cordis
sangvinem simul.
XXX.
Istum ego
omnium
[Stemmate]
generosissimum
Regem inveni
Et quibusdam
rebus prᴂstantissimum 111).
112) Eum
faxo obtineas [virum]
Usque dum ᴂtas
te vincat 113),
Mariti expers
(sis) 114)
Nisi hunc
velis.
XXXI.
Nolis offerre
(obtudere)
Malis repletum
Obstinata
lubidine
Id genus 115) mihi:
Ille Gunnari
Cladem intendet
(inferet) 116)
Atque Högnio
Cor excerpet.
XXXII.
Ego non cessabo
Priusquam
vegeto
Acierum ludi
exasperatori incentori 117)
Ætatem demam.
XXXIII.
Lacrymans Grimhilda
Verbum id
arripuit,
Quô filiis suis
Mala
exspectanda declaraver at 118),
Atque cognatis 119) suis
Noxas ingentes.
XXXIV.
Terras porrò do
tibi,
Populorum
comitatum 120),
Vinbiörg, Valbiörg 121).
Si vis
accipere,
Ea per ᴂtatem tene
Et adquiesce 122) filia!
XXXV.
Eum quidem
eligam
De regibus
[maritum],
Et tamen,
cognatorum auspiciis 123),
Invita
obtinebo:
Non [autem]
existet mihi
Maritus
delicio,
Neque fratrum
clades 124)
Filiali prᴂsidio.
XXXVI.
125) Statim
in equo
Vir quisque
conspectus erat,
Fᴂminᴂ autem Gallicᴂ 126)
Sublatᴂ 127) in currus:
Nos septem dies
Frigidam terram
128)
pervecti sumus;
At alios septem
Undas fleximus 129 a)
Septem verò
tertios 129 b)
Aridam 130) tellurem permeavimus.
XXXVII.
Ibi custodes
portarum
Celsᴂ urbis
(arcis)
Forem
recluserunt,
Antequam in
aream [palatii] equis penetraremus.
XXXVIII.
131) Somno
me excitavit Attalus
Videbar aute
mihi esse 132)
Plena ᴂgritudine animi 133)
Post (ob)
consangvineos mortuos 134):
135) Sic me
modò
Parcᴂ de somno
suscitant;
Animo grata
(benevolȃ) vaticinatione 136)
Vellem ego potiri.
XXXIX.
Existimavi te, Gudruna
Gjukii filia!
137) Fraudulento
(pestifero) gladiô
Transfigere me.
XL.
Ignem
portendit,
Cum ferra in
somno adparent 138),
Fastum et
voluptatem
Mulieris ira 139):
Ego tibi
adversus malum (morbum)
Cauterium 140) adplicabo,
Leniam [id] et medebor,
Etsi mihi invisus sies 141).
XLI.
Existimavi hic in horto
Stolones decidisse,
Quos ego volueram 142)
Facere ut crescerent 143);
144) Evulsi
[erant] radicitus,
Rubefacti in sangvine,
Lati in sedilia 145),
Jussum, me
mandere.
XLII.
Existimavi mihi
de brachio
Accipitres
avolare
Escarum
exsortes 146)
Ad tecta
calamitosa 147):
Corda eorum
autumivi
Cum melle
commanducata 148),
Dolore animi
defessus 149),
Tumefacta
(infiata) sangvine.
XLIII.
Existimavi mihi
de manu
Catulos elabi 150),
[Et] quod
lascivia 151) destituti
Ejularent ambo:
Corpus eorum
opinabar
In cadavera
versum;
Nolentium 152) corpone exanimi
Vescendum mihi
erat.
XLIV.
153) Ibi
viri
De cubili
ferent judicium 154),
Et
albicoloribus 155)
Capita dement:
Ii morti erunt
obnoxii
Intra paucas
nóctes (elapsas) 156)
Paulò ante diluculum,
Aulicorum coetus gustabit 157).
XLV.
Cubo postea 158),
(Nec dormire
vellem)
Obstinatus in
grabato perpetuo,
Ita sanè agam 159).
Читати або завантажити у форматі .docx.
a) Hᴂc parvula introductio prosaica cum idonea ratione, ut opinamur, huc
a nobis translata est e fine proxime prᴂcedentis membri prosaici, quod inscribitur Dráp
Niflúnga s. Niflungorum cades. Quod ad nomen hujus regis
adtinet, adpellatur quidem Þidrekr in Historia sua. Utrumque
rectum esse potest, nam i et io interdum alternant inter se,
quemadmodum in Lid pro Liód, carmen, et hlíd pro hlíod,
vox, cantus, in Nialssagᴂ carmine Darradico sub finem. Sunt er in
Nostratibus, qui þídrekr per í plenum eloquantur.
1) Nimirum e regno suo profugus, vi bellica patrui sui, regis Ermenreki
(Ermanarici), neque prius, quam post annos XXXII id recuperavit; consule Ejus
Historiam Cap. CCLXIV. at CCCLXIX. Intermedio tempore integro videtur cum
Attalo l. Attila rege vixisse.
2) In prᴂliis nempe, quibus cum Attalo interfuit adversus regem Osantrigem
et fratrem ejus Valdemarum etc.
3) Quod hanc dictionem, Mᴂer-meyia, adtinet, consule Hyndlo-liódvers. I. lin. I. cum nota, et lin. 5. Conf. etiam Fafnis-mál vers. I. lin.
I, etsi constructio ibi aliquid distet. Si quibus hᴂc figura non placet. et
accipiunt vocem Meyia pro Nominativo sing., quod et licite fieri
arbitramur, saltem more recentiorum, ut in hoc insignis Poētᴂ Stephani
Olavii ; Maria meyian skᴂra, Maria virgo pura (incorrupta), eos
necesse est prᴂcedens Mᴂr pro Adjectivo merus, purus, capere. Sensus adeò foret: Illibata eram Virgo (vel Inculpata). Quod autem Meyia, vel potius Meyg opim in: usu fuerit etiam, concluditur tutò e gravi auctoritate Njalssage Cap. I. et quidem Codice ejus Membraneo optimᴂ notᴂ, qui Meygiar (in plurali) ibi legit sub varietate lect. k. Istud sutem g. in fine postea extrusum est, fortasse charientismi gratia, propter opinionem quorundam, vocem hanc quomodocunque cognatam esse verbo curpiculo Ek mig, Imperf. meig, mingo, saltem cum eo consonare in pronuntiatione. Est autem Meyg s. Meygia conjugatum τoϋ Mögr, ut opinamur monitum esse in Gloss. ad Njalssagam. Fuerunt adeò daversa vocabula Mᴂr et Meyia,
et diversᴂ originis.
Propterea verò quod prius vocabulum in omnibus casibus, prᴂter Nominativum singul. sine dubio visum erat
ambiguum, nempe coincidens cum Mᴂrar, Mᴂri &c. quᴂ vox notat
terminum regionis, ideò in istis casibus posuerunt, mutuò sumentes alterum
vocabulum idem notans, Meyier et Meyio, et sic porrò. Hᴂc nos super hisce duabus vocibus aliquandò
modenda esse putavimus. pro officio et studio nostro.
4) Biört hic de Serena tamen capi potest, et ad ipsam reginam
Grimhildam adplicari, adeò nulla opus foret parenthesi. Quod Búr
adtinet, id olim variè significavit, út Svefnbúr, dormitorium, et apud
Danos antiduiores Jomfruebur, gynᴂceum, Nostratibus priscis Skemma.
Hodie restrictum est ad penuarium tantum. Conf. in Oddrúnar-gráti:
Brynhildvr i búri Borþa rakrti.
5) Secus quam postea fecit in animo suo, marito Sigurdò ab iis occisò.
6) Sc. dote patria s. domestica, distiogvenda ab
dote maratà s. antipherna, de qua re consule Gloss. Njalssagᴂ sub voce Qvánar-mvndr.
Et Gvlli splendidè hic et svaviter positum est, cum tamen sine dubio
etiam sermo sit de aliis rebus. quᴂ dotem constituebant.
7) Repetitio lepida rei gratᴂ et splendidᴂ, et id prᴂsertim in ore muliebri. Interdum adhibetur ad
sensum intendendum et verba magis inculcanda, ut in Fragmento Odᴂ Brynhildinᴂ
II. vers. II. lin. 2 et 3. etsi positus verborum ibi aliquantum muntatus sit.
8) Paullò aliter loquitur Regina in Oda sua Ima Sva var mínn Sigurdr - -
- Sem veri geirlaukr Or gr. v.
9) Hic cervum benè commendat a crurum altitudine, at in Helga-Qvida
Iida, partim simili compatatione, a cornuum altitudine. Locus iste est perelegans, ut multa alia in ea Oda.
Incipit autem sic: Sva bar Helgi Af hildingóm Sem &c.
10) Conf. Gloss. Gunnlaugr-sage sub voce Grásenn, ubi
adfertur e quibusdam Legum codicibus, Silfr grâtt I skör, i. e. Cum
scinderetur vel frangeretur, griseum, de argento vilioris notᴂ.
11) Respice ad Odᴂ Brynhildinᴂ IIdᴂ Fragmentum, vers. III. lin. 5
seqq.
12) Momentosis sc. vel seriis; omnis eorum cura <…bat – В слові розмита перша літера; Ілько Біленко-Шумахер> in nece Sigurdi. Istud, Ne vm fakar <…ma – В слові розмито перші дві літери; ІБШ>, de homine, cujus cura in una re fira ut, aliis
relictis, alibi adhibet Auctor, ut in Cripis-spá vers. XXIX. in re
amatoria.
13) Conf. Epilogum Fragmenti Odᴂ Brynhildinᴂ IIdᴂ prosaicum.
Sigurdum in sylva foria occisum esse, memoratur ibidem, et in venatione cᴂsum
narrat Vilkina-saga, quod parum differt. Þing etiam de venatorum
concilio facile potuerat accipi.
14) Siálfr, nempe dominus Granii, et mirè Grani rann at þingi,
quasi de persona, quᴂ in conventu interfuerit.
15) Si Sveita de sangvine hic accipimus, erit ex antiqua vocis
adplicatione rectum satis; sed hoc loco tamen cum amplificatione, tanquam
sangvine Sigurdi, vel etiam ejus percussorum, cum Sigurdum occiderent, equi
tincti fuerint; conf. lin. ult. hujus versus. Savþvldyr ante
periphrastica Equi adpellatio, nostratibus pecularis, quantum scimus;
quemadmondum et Reiþar-dyr, animalia equitationis, apud Biarnium
Gissursonium in Carmine Hrakfallabálki; i. e. Sylva Calamitatum; et Hófa-dyr
apud Finnbogium Gislaviun in vetusto carmine haud ineleganti, quod adpellatur Meffu-diktr,
i. e. Carmen de <…issa – В слові розмито першу літеру; ІБШ> frequentanda.
16) I. e. tanquam notum mihi et amissi domini amantem.
17) Si spialla, per verbum loqui, accipimus, intelligere debemus
nuncium, quod <…utum – В слові розмито першу літеру; ІБШ> animal vultu suo tristi et gestu <dede… - В слові розмито останню (або дві останні) літеру; ІБШ>, ut sequitur. Tum verò verbum Frá <… - Слово з однієї (або двох) літери розмите;
ІБШ> ante. sonaret audivi.
18) J. e. in terram, non tamen ut vesceretur. Drap havfþi í gras,
alicubi legit G. Pauli in suis Adnotationibus ad Tomum I. hujus Eddᴂ, quod
fortasse in metro prᴂstat.
19) Vissi, pro kendi, agnovit, recognovit, quemadmodum equi
in talibus sunt adeò sagaces.
20) Plurali hic utitur amplificandi causá, cum tamen solum Sigurdum
intellectum velit Regina.
21) Sc. a Me, et Hvarfaþ mojò est Particip. prᴂt. Poterat dicere Hvarf ek
circumivi ; sed istud est ornatius. Nisi quis malit Hvarfaþ pro Prᴂterito
Imperf. Indic. cum negatione suffixa accipere, i. e. non diu ivi – antequam
&c. Tum verò fortasse linea sequens de hᴂsitatione animi fuerit capienda,
etsi <... – Розмите слово з двох літер; ІБШ> acceptio non sit ex usu.
22) Sc. Gunnarem fratrem. Fólk-vörþr de rege antiguitus est
tralatitium, adpellatio congrua officio regio.
23) Nempe ex pudore et forte etiam poenitentia ob patricidium aadmissum.
24) Ver in Eddᴂ Snòrr. Nomenclaturis
est Amnis s. fluvii adpellatio, usitatè autem Maris, et sine dubio Rhenus hic
intelligitur, quò accedit isthoc è Fragmento Odᴂ Brynhildinᴂ IIdᴂ: Soltinn varþ Sigurþr Svnnan Rhinar, vers. XI.
25) Epexegesis de Sigurdo, nam Guttormum Niflungum occisorem suum
vulneratus interfecit. Consule Odam Sigurdi ultimam Vers. XX et XXI.
26) In his est figura Sarcasmus.
27) Conf. not. 24 prᴂcedentem.
28) Scil. ex corpore ejus. Cᴂterum vide, quantillum distent hoc nostrum Ӕzli,
cadaver, et Danicum Aadsel.
29) Si quis Vilialavffi per nolenti simpliciter hic velit
exprimare, non adeò refragabimur; sed alterum tamen sensum prᴂstare censemus,
quemadmodum in Oda Sigurdi ultima de hac ipsa regina, in lecto
expergefacta, cum maritus Sigurdus fataliter vulneratus esset: Sofnvþ var
Gvþrún I fᴂíngo Sorgalavs Hiá Sigvrþi. En hon vaknaþi Vilia-firþ; ubi Sorgalavs
et viliafirþ sunt antitheta.
30) Ennpro Heldr enn hoc loco, exemplȏ raro, quem tame sensum
contextus hic videtur poscere. Deinde Vitir manna re ipsa est: inter
homines verseris ɔ: vivas.
31) Ait cum hac una vice tantum tristem fuisse, nunquam alias. Et notandum
in sequenti linea Góþr hvgr de animo erecto et hilari, more Latinorum;
nam non procedit, quod soror fratri, tali quidem atque Högnius fuit ingeniȏ
natus, animi malitiam importat.
32) Nempe propter imprecationem vel vatitinium sororis, quod postea res
verum esse comprobavit. conf. vers. prᴂced. lin. 5 et 6.
33) Est amplificatio poētica, quasi dicat: Discerptum cadaver Sigurdi a
feris carnivoris passim dilatum et quᴂrendum esse. At lesa autem, unde illud Viþ-lesar, prime et
proprio sensu est colligere (alias Nobis At tina et tina saman),
quemadmodum At lesa ber, baccas legere, et inde Substantivum Beria-lestr.
34) Quas saturi scilicer, atque ideò fastidiosi ob copiam prandii,
contemserunt. Exaggeratio, commiserationis apud Theodoricum regem movendᴂ
gratia.
35) Hᴂc etiam sunt in
Ima Oda hujus reginᴂ, vers. I. lin. 5
et 6, ubi nostram opinionem de insolito verbo At hinfra semel aperuimus.
36) Quod et necesse erat lugenti muliere. Soltinn autem in hoc
sensu adeò infrequens fuit antiquioribus, quantum ex eorum monumentis videre
licet, quam frequens est receptioribus.
37) Epexegesis figura, semensus intendendi gratià. Facilè poterat
dicere Niþ-merk adjectivè, raferendo ad prᴂcedens Nótt, illunis sut
perobscura. Conf. Niþ in Gloss. Tomi I. Eddᴂ nostrᴂ.
38) Brendi hic impersonaliter accipiendum, neque enim ad lupos
referri potest.
39) Birki-viþ ᴂquè facilè
dicere poterat, sad hoc putavit figuratius, uti et est.
40) Ubi scil. Sigurdi reliquias quᴂsierat; conf. supra Vers. X. lin. 3 et 4. item
superius n. 1-3. ad vers. IX. Sylva potuis sita esse in monte vel montis
latere.
41) Hic per Dᴂgr necessario intelligendus est dies naturalis,
XXIV. horarum; nam Dᴂgr usitatè de semidie capere non procedit propter
viᴂ
longinquitatem.
42) Sive Alfi (secundum Vols. fagam) filii Hjalpreki, qui
Sigurdo fuerat pater nutricius.
43) Verisimiliter cognovit ex relatione Sigurdi, qui illic in pueritia
educatus erat.
44) Consule Epilogum prosaicum Odᴂ Imᴂ Gudrunianᴂ.
45) Confer ex Sigurdar-Qvida ultima versum, qui sic incipit: Nu
skulo gánga &c. linea 7.
46) Ita ut adhuc mulieres nostrates in suis acupictilibus adsolent. In hoc
et sequenti versu continuatur oratio de hoc genus artificiis muliebribus,
exornationis gratiȃ, et prᴂterea adparet multiloquium fᴂmineum.
47) Vols. saga Cap. XVI. pag. 87 ita hᴂc memorat: Gudrún – sat med þóro – ok sló
borda ykr (rectius fortè fyrir) henni ok skrifadi þar á morg
ftórvirki ok fagra leika, er tídir vóro i þann tíma, sverd ok brynior ok allan
kóngs búnad. Skip Sigmundar konungs, er skridu fyrir land fram, ok baráttur þᴂr
er þeir börduz Sigmundr ok Siggeirr á Fróni sudr. Slíkt var þeirra gaman, ok
hvggadiz Gudrún miket harms sins; i. e. Gudrúna versata est cum Thora, et
apud eam (in ejus gratiam) artificiis textoriis incubuit, atque ibi scripsit
(pinxit) multa prᴂclara facinora, et spectabiles ludos, qui eo tempore erant
solennes, gladios et loricas, et omnem regis ipsius adparasum; item naves
Sigmundi regis (patris Sigurdi), quibus (olim) terram prᴂtervectus fuerat,
atque prᴂlia, quᴂ Sigmundus et Siggeir commiserant austrum versus in Fronia
(fortasse Fiona, nam in talibus lapsus est facilis, propter literarum i er i
non adeò dissimilem picturam). Id earum erat oblectamentum, atque inde Gudruna
multam consolactionem accepit luctus sui. Cᴂterùm hoc. Skip Sigmundar –
stafnar, neque multum cedit inscriptioni Clypei Vulcanii apud principem
Poёtarum Latinorum, imò omnium ex nostra opinione, in VIIIva Ӕneide.
48) Navium scil et sine dubio vela ipsa. Armamenta navium olim inaurata
fuisse, constare potest ex Carmine Hallfredi Vandrᴂdaskáld nostratis, ubi suam amasiam Kolfinnam ambulantem cum navi
instucta procedente comparat; verba Ejus: En þá ek se þik sága Savms i
qvenna flavmi Sem skravt-búin skríþi Skeid med gylltom réida. Þiki mér, antea prᴂcesserat in carmine, i. e. videtur mihi. Per reida
verò apud hunc Poёtam necessariò ferè vela intelligenda esse opinamur.
Potuerunt quoque trochleᴂ funium olim inauratᴂ fuisse, ornatus gratiȃ, cui multum
studebant prisci Septentrionales. Alias Gríma in Edda est galeᴂ
vocabulum, quod huc adplicari posset, nisi sermo esset in sequentibus de prora
et puppi. Denique advertendum, quod Auctor verbum hic
omisit, ornatûs gratia, nam facile poterat dicere, salvo metrȏ, Gyltar váro
grímor. Talis ellipsis sᴂpius occurrit in hac Oda. Si hᴂc referamus ad prᴂcedens verbum Skriþo, constructio
fuerit oppidò figurata et elegans.
49) Fifa secundum Philipp. Cluverium in Geographia sua vocata est provincia Scotiᴂ
meridionalis. Neque prᴂtereunda opinamur verba Sighvati poetᴂ nostratis de
Ganuto Potente, Danorum rege et Anglorum, qui tum in Anglia residebat: Hafa
all-framir jöfrar Ut sin havfvd Knúti Fᴂrd úr Fifi (Fivi) nordan - - midio.
50) Respice ad Helreid Brynhildar vers. VII. lin. 6. cum nota.
51) Licet quoque transferre per: Qvam anini solicita essem. Hyggilega
léto, dixit excellens Poёta Eyvindus Skaldaspiller de Bellonis ab Odino
missis, ut Haconem Adalsteinii Alumnum ad cᴂdem deligerent, ubi J. Olavius
optimè vertit: De vare tantefulðe.
52) Scil. Sigmundum, quem filii Grimhildᴂ trimulum, e consilio Brynhildᴂ, occiderant
cum patre Sigurdo; conf. Vols. sagem Cap. XV. pag. 85, et Sigurdar
Quidam ultimam, ubi hᴂc sunt verba Brynhildᴂ: Látom son fara Feþr i
sinni.
53) In sequentibus lineis hujus versus oculis subjicitur non ingratum Ethos
garrulitatis muliebris.
54) Illustres viri prisci, inter eundum, accipitres secum habere
consveverunt, axillis vel brachiis insidentes, oblectamenti et pompᴂ gratia, ut vernarentur in itinere, quandocunque
luberet.
55) Itidem ad venationem in transitu, delectationis ergo.
56) Hanc vocem quod adtinet, consulatur Höfudlausn Egils vers. XVII.
verba Ejus: Gall ybogi At egg-togi. Ubi G. Pauli et G. Magnᴂus adnotarunt
quod satis sit.
57) Valdar Munificus filius Hroatis, filii Haldani II. ex calculo Th.
Torfᴂi in Serie sua regiam dignitatem sumsit Ao. Chr. CCCCXCV atque adeò
hic in censum venire prorsum nequit; sed alius Valdar, nempe Ivaris
Vidfadmií gener, qui regnum Daniᴂ ab socero obtinuit, ex auctoritate Perillustr.
Suhmii in Historia sua Critica Tom. VI. pag. 415 et 427. Ivarem autem
Vidfadmium regnum adiisse Ao. Chr. DLXXX, et decessisse Ao. Chr. DC. statuit
modò laudatus Torfᴂus in dicta Serie pag. 237.
58) Vacat Prᴂpositio Med
vel Vid, non sine exemplo, vel etiam in prosa oratione. Svavitatis poёticᴂ ergo Auctori nunc visum eat Eam nunc excludere, neque illi refragamur in
ea re.
59) Prior pars nominum Jarizleifr et Jarizscárr (in lin. 4.)
ab Perillustri Suhmio in margine sui Libri per ferrum exponitur, sanè quam
doctè, ut ab Grᴂc. Άρης ferrum inter alia significat. Posteriorem partem prioris nominis quod
adtinet, consule Gloss. Tom. I. Eddᴂ nostrᴂ sub nomine Reginleif. Posterior pars
posterioris, nostra quidem opinione, venit ab At skera, secare.
60) Pro his tribus unum, nomine Eimur, substituit Volsungasaga
Cap. XV. pag. 87. quᴂ etiam Valdimar
af Danmörk axhibet, non autem Valdar, Jarisscarium penitus
supprimens.
61) Amictu sc. quod mulierem potissimum observasse, sanè quam muliebre est.
Vols. sagᴂ verba sunt I. c. þeir fóro med öllom herbúnadi.
62) Þar vórn Lángbardar ok þá Franskir ok Saxar, i. e. In eo coetu erant Longobardi, Franci et Saxones. Vols. saga pag.
87. Non tamen tenuis suspicio nobis est, per illud Langbarz in Genit.
sing. ipsum Attalum intelligi, qui fortasse barbam promissam gestaverit. Istud Liþar
hanc nobis opinionem ingessit, nam improprie satis de Gentili vel Provinciali
hic adhibitum videri possit; notat autem Lidi primò socium, et deinde
militem. De cetero, quod hunc locum adtinet, evolvere ne pigeat perillustr. Sukmii
Historiam Criticam Tom. VIII. pag. 161.
63) Conf. Grímnis-mál in Tomo I. hujus Eddᴂ. Laþa exhibet Vols. saga, sine
dubio vitiosè.
64) Hᴂc omnia ad
exornationem, ex adfectu muliebri, posita sunt, neque id sine elegantia.
65) Svavis repetitio rei jucundᴂ sanè quam mulieri congrua, uti et supra vers. I. lin. 6 et 7.
66) Mihi sc. Confer tamen Gripis-spá vers. X. ubi habetur: Er viþ hvgat mᴂlom, et vers. XIV. lin. 2. í
hvgaz rᴂþo; unde sensus foret: ex animo ɔ: sincerè, seriò.
67) Trygdir propriè usurpatum fuit de sponsione inter inimicos
vel in jure contendentes: nunc hic restringitur vox ad satisfactionem ipsam.
68) Nimirum eo poculo epoto, atque prᴂcedentia epitheta sunt ab ᴂgrimonia animi muliebris, sanè quam poёticè.
69) J. e. mixtum, vel si mavis, corroboratum, confortatum.
70) Hᴂc verba sunt Vols.
sagᴂ Cap. XVI. pag. 88: Sá dryckr var blandinn
med ardar magni ok sᴂ, ok dreyra fonar hennar; i. e. Ea potio mista erat vi
vene ficii del. aut herbarum vi (rebus violentibus, transtulic Bíörnerus)
aquȃ marina, et sangvine filii ejus, sed quᴂrí potest, de cujus filio sermo
sit, Grimhildᴂne an Gudrunᴂ? ad prius magis inclinamus; conf. nos sub varietate
lectionis. Alteram acceptionem quod adtinet, adspice Hyndlo-Liód vers.
XXXIV. sub finem, atque ibidem var. n.
71) Sine dubio intrinsecus, nam eos non cognovisse videtur prius quam post
epotum poculum.
72) Ita Egillus Skallagrimius in cornu potorio, cui veneficium inesse
autumabat, characteres sculpsit et sangvine suo rubefecit; vid. ejus Historiam
de Cᴂde Arleyensis.
73) Hᴂc est Eddica
angvis adpellatio.
74) J. e. Daniᴂ, vel strictius
Jotiᴂ, cujus alicui
parti olim prᴂfuisse Haddingum Grami filium putat perillustr. P. F. Suhmius in Historia sua Critica Tom. VII. pag. 126. Et quod sermonem
adtinet, Haddingia in Gen. sing. a Nominativo Haddingr procedere
possiet, quemadmodum in Nials-saga Berserkia in Gen. sing. pro Berserkiar
s. Berserks, a Nominativo Berserkr. Sanè formatio Genitivi Haddingia
et Bersérkia ordinariè requirit Nominativum Haddingi et Berserki,
quᴂ tamen terminatio in his nominibus non ex usu
est.
75) Ofkorit hic variè accipi potest, nimirum 1) de artista integra
cum culmo, in cornu sculpta; 2) de farre non molito, nam verbum At skera iteam
de mola dicitur; 3) de arista non in cornu incisa, sed integra potui immisa. Sed
prima explicatio maximè placet.
76) Torfᴂus Sylvas
intelligit, a quo nos in re dubia discedere noluimus, tam gravi Auctore, et
foret adeò positum ostium pro ipsa domo. Poterit sanè imago sylvᴂ cornui incisa fuisse qualiscunque. Confer Nos
superiùs ad Brynhíldar-Qvidam Imam s. Sigvrdrífo-mál a versu, qui
incilit: A skildi qvaþ ristnar etc.
77) Ex originatione explicandum foret Pructus, et sine dubio in sequenti Allz
viþar amplificatio poёtica est.
78) I. e. Fuligo; Torfᴂus cineres vult
intelligi.
79) Blotnar, per o tenue legunt Torfᴂus et Björner, et
vertunt lineam: Animalium visceribus aquàemollitis (ilibus liquore mollitis);
Sed dubitari sanè potest, an Blotinn hoc sensu in Lingva nostra unquam
exstiterit, aut analogicè exsistere possit; blotnadr omnes norunt. Unde
adeò necessariò alteram lectionem per o grave prᴂtulimus, quᴂ tam rei quam Sermonis respectu multum prᴂstare visa est. Immolata verò figuratè dictum
est pro immolatorum (animalium). Simul advertendum, vocabulum Iþrar in
gen. fᴂm. oppidò rarum, per metrum facilè dicere poterat Iþr blótin in
gen. nuetr. quod tralatitium est.
80) Num ea vis insit hepati suillo, dispiciant Physici et Medici.
81) Ita leviter mutavimus, necessitate adacti; nam Gleymdo in plur.
obliti sunt, exhibet S. et Gleymþv itidem in plur. Membr., cujus tamen
scriptio non omniò sincera est in ultima litera. Numerus ille pluralis si
admittatur, sensus fuerit, sanè quam jejunè et coacte: Tunc verò obliti sunt
(sc. reges et reginᴂ, qui in prᴂsenti negotio Attalo regi aderant) Id. cujus
mentionem [antea] fecerant (nimirum, ut mihi, Gudrunᴂ, satisfieret de cᴂde
mariti mei Sigurdi et filii Sigmundi). Havfdv in 3tia plur. uterque
Liber exhibent. sicuti modo Gleymdv, quod nos levi manu per Hafdom restituimus,
et in versione exprossimus, licitè ut opinamur; nam de se solo in plurali
loqui, apud Veteres tralatitium est, imò et interdum apud Recentiores. Quod
verò si quis istud Havfdo retinere voluerit pertinaciter, sensus fuerit:
Postquam [mihi] prᴂbuerant [potionem], de qua explicatione confer Gloss. Tomi
I. Eddᴂ nostrᴂ in verbo Ek get, pag. 521 Col. 1 num. 6. Arque Grimhilda
sola eam prᴂbuit. Sed in tali re magis, invidiosum est plurali numero uti, quam
singulari.
82) Sc. potionem a Grimhilda oblatam.
83) Ordo verborum prosaicus harum lineartum fuerit, qui etiam in versione
nostra qualitercunque exprimitur: Avll jör, biúg i jöfvrs sal. Jöfvrs
autem hic de Halfo s. Alfo rege accipiendum est; vix enim de Sigurdo, quasi
regina loquatur de juratis promissis huic datis, nulli viro prᴂter eum nupturam se fore; cujus tamen
juramenti in Historia Sigurdi et Gudrunᴂ nusquam fit mentio.
84) De hoc loco conclamato necessariò consuluimus Virum harum rerum, ut
plurium, scienentissimum, I. Olavium Hypnones. atque ille pro sua solertia cum
nodum sic extracavit, ut amant o pro ö) legendum statuerit Vör,
quod in Lingva prisca juramenta significare adseruit. Sané huc congruit locus
Eddᴂ Snorrianᴂ Fab. XXX. quem adscribere non piget: Nivnda
(Asynia heitir) Vár. hon hlydir á <…yda – Першу літеру слова розмито; ІБШ> manna
ok cinkamál er veita sin í milli honor oc karlar. Þvi heita þan mál Varar. hon
hefnir oc þeim er brigda; I. e. Nona (dea Asiatica adpellatur) Vára; ea
adcendit juramenta hominum, et foedera, quᴂ dant inter se fᴂminᴂ et masculi. Unde adeò illa foedera nuncupantur Varar (an Várar)?
Illa etiam punit eos; qui ea violant. Huc etiam commodè adtulerimus ex Helga-Qvida
Haddingiaskata in prosa sexta: Þav Helgi ok Svava veittvz varar;
item ex Þryms-Qvida sive Hamarsheimtr, vers. XXX. lin. 6 et 7: Vigit
ockr saman varar hendi. Juramenta vero reginᴂ (Gudrunᴂ) hic fortasse significent ea, quᴂ dederit, nulli virorum prᴂter Sigurdum nmbere velle, aut forte se
nunquam in gratiam esse redituram cum fratribus, propter cᴂdem Sigurdi et filii Sigmundi ab iis
commissam. Denique vocabulum Jór aut Jör sanè quam in usu
insolens est, sed ei tamen favet etymologia et convenientia cum Lat. Juro, adeò
ut nihil opus sit istud supra adlatum Vör pro eo substituore. Quod autem
ad sensum harum duarum lihearum adtinet in connexione ad supra explicatas
Librorum lectiones Gleymdo et Havfdo (not. 81 <В нашій нумерації насправді 82; ІБШ>), is
utcunque foret talis verbo tenus: Omnes regis terram versus incurvi (moestri)
in palatio. Atqui incertum est, unde illa moestitia
regibus et reginis venerit.
85) I. e. Moesta, cristis, anxia, solicita, vel ab jactura mariti et filii,
vel etiam ab nuper epota potione, vel denique ab nova conditione nuptiarum
oblata.
86) Istud Fvr kné admodum svave est, nostro quidem animô. Consule Fiölsvins-Mál
in Tom. I. Vers. XXXVIII. lin. 3 cum n. 47. item Gloss. ejusd. Tomi sub vocabulo
Kné. Sanè hic videri possit per istam dictionem indicari
supplex regum petitio. Conf. sanè verba Flosii Thordarsonii in Njals-saga Cap
CXXXIV. in fine, pag. 212: Mvn nú þat sannaz sem ek sagna ydr. at ver mvndim
fyrir Mörgvm kne gánga verda, collata Versione lat. pag. 467 et var. s.
ibid.
87) Tralatitium est in sermone nostratium antiquo At koma at máli vid
einn; sed hoc, At fᴂkia einn at máli, Eddᴂ nostrᴂ propium arbitramur, perrarum utique,
atque altera Dictione significantius. Verbum At
fᴂkia vastᴂ significationis est, evolvendum in Gloss. Njalssagᴂ.
88) Hᴂc loquitur ex persona Grimhildᴂ matris.
89) Istud At þiggia svavis pleonasmus est, conferendus cum hoc in
Hyndlo-Liódom vers. II. Gaf hann - - Sigmvndi Sverd at þiggia,
cum adnotatione 5.
90) Vide in hoc garrulitatem muliebrem, ubi de svavi re sermo est. Prᴂcedentia
autem sic effert Vols. saga Cap. XLI. pag. 88. Þá mᴂllti Grímhildvr,
er hon fann Gudrúnu: vel verdi þér dóttir, ek géf þer gull ok allskonar gripi
at þiggia eptir þinn fedr, dyrlega hrínga; i. e. Tunc loquuta est
Grimhilda, cum Gudrunam conveniebat: Benè sit tibi, mea gnata! do tidi aurum et
omnis generis res pretiosas accipere e facultatibus a patre tuo relictis, (et)
decoros annulos &c.
91) Hujus mentionem nullam facit Vols. saga; sed sine dubio
palatia ista vel ab Gjukio, vel ab Attalo antea occupata fuerant.
92) Arsalr vox est notionis oppido ambiguᴂ, occurit autem in Eyrbyggia-saga ab
ill. Gr. Thorkelino edita, ed id quidem non uno tantum loco, ubi Editor nihil
adruit ad illustrationem hujus vocis, quᴂ sanè una est ex obscurissimis in
Lingva nostra, proper originationem ignotam. Alter tamen nostrum, G. Magnᴂus,
aliquando autumavit vocabulum istud notare tegmen lecti pensile, quasi sit ab
Arcus et Coelum, Belg. Arck-hemel. Cadurcum, ɔ: tegmen, quod in pompa
solenni velat, et ab aёris injuria
defendit Monarchas, veluti cum Evcharistia circumfertur. Cᴂterum non prᴂtereundum est Artisellium obscurum
vocabulum, apud Petronium Cap. LXXV. ex Editione Burmanni, de muliebri
instrumento, sed nescimus quo; ubi quidam Critici maluere Arcisellium, et per
Sellam vel Solium arcuatum exposuere. Potuerit inde
vox dilatata esse ad omnia triclinii peristromata.
93) Gjukiumne an Sigurdum.
94) Vols. saga Björneri ita habet statim post dyrlega hrínga
(supra n. 90): Ok ársal Hinskar (corr. Húnskar) meyia þeirra,
er kurteisaftar eru. Þá er þér bᴂttr þinn madr; i.e. Et lectisternia Hunnicarum virginum speciosissima; sic enim damnum
amissi mariti sufficienter se resarcivisse confidebat. Hᴂc est Björneri lectio et versio, utraque sanè
parvi pretii, quod non mirum est de homine Sveco, ubi de nostra Lingva
intelligenda agebatur. Legere debuerat aut Húnskra meyia, quod versio
Ejus sequitur; aut Húnfkar meyiar þeirra er &c. Hunnicas virgines,
ex iis, quᴂ sunt
lepidissimᴂ. Talia
exterorum admirantur omnes, sed nostra adspernantur.
95) I. e. Operantur pannos sive sericos, sive quoscunque alios, ad ᴂdem sternendam et exornandam. Spiald propriè
et primariò Tabella est, hic autem restringingitur ad formam, in qua mulieres
acupictile <… - Клякса; ІБШ> um extendere solent, atque hic iterum diducitur ad totius ᴂdis peristroma.
96) Reverà hᴂc pertinent ad
antecedens Hlaþa fpiöldom per figuram Hendiadyn, ut nihil aliud sit,
quam Hlaþa fpiöld gulli, vel Hlaþa gvll á fpiöldom.
97) Utique hᴂc svaviter ex
adfectu muliebri dicta sunt.
98) Nimia in hisce est exageratio pollicitantis.
99) Gvlli gavfgvþ, nimium quam splendidum et svave, quòcum
conf. Hyndlo-Liód Auctoris nostri vers. XII. lin. 1 et 2, et in hac ipsa Oda vers. I. lin 6
et 7.
100) Honesta phrasis At gánga med einom pro alicui nubere. Svarfdᴂla-Saga
de nuptiis Skidii et Yngvildᴂ Pulchrigenᴂ: Þeir vekia þetta mál vid Yngvildi hvert
hon vill, gánga med Skída; i. e. Illi (Liotolfus Pontifex et suns
dispensator Skidius) de hac re compellant Yngvildam, an velit ambulare cum
Skidio (ɔ: cum eo nuptias inire)? Ita et Samgángr et Samfarir hióna apud
Priscos tralatitium est. Ceterum regina simpliciter negat, se nuptias inire
velle, deinde specialiter refert negationem ad connubium cum Attalo.
101) Scil. quod Brynhilda auctor necis fuerat mariti Sigurdi et filii
Sigmundi; ergo, ut credere plausibile est, odium concepit regina in fratrem
Brynhildᴂ, quantumvis innocentem in ea re.
102) In bis duabus lineis svavis continetur conjugii descriptio poёtica.
103) Hic versus integer est ex persona Grimhildᴂ reginᴂ.
104) Vel tanquam, quasi res a nobis orta sit; nimirum Sigurdi nex ab ipsa
regina Grimhilda, per oblatam illi potionem oblivionis, quapropter ille fidem
sponsᴂ suᴂ Brynhildᴂ datam violavit; consule Vols. sagam Cap.
XXXV pag. 65 et 66 ab inito.
105) Sane quam callidè regina filiᴂ promittit hᴂc in prole ex Attalo speranda.
106) Hᴂc Gudruna
regina loquitur e sua ipsisus persona.
107) Respice ad Gloss. Tom. I. sub verbo Ek belli, atque ibi
adnotata a G. Magnᴂo et G. Pauli.
108) Sigurdi nimirum, et sanè quam aptè et meritò hoc epitheton ad tantum
heroёm adplicatur.
Adspice Risni et Vigrisni in Gloss. Tom. I. hujus Eddᴂ.
109) Acerbè ad animum reginᴂ Gudrunᴂ; Avidè verò adposité ad rem ipsam; et ita
Dani adplicant voculam Saare.
110) Respice varíetates lectionem sub lit þ.
111) Languare videtur oratio ob voculam istam Necqvi, quᴂ per se
nonnihil, arque adeò parum significat; unde non tenuis suspicio nobis est, Poёtam ab initio dixisse: Framarst miklo,
multò prᴂst., si non – öllo,
ad omnia prᴂst.
112) Dubium non est, qui hᴂ quatuor lineᴂ ultimᴂ tribuendᴂ sint personᴂ Grimhildᴂ reginᴂ. De quatuor
prioribus ambigi potest, eine an filiᴂ sint adscribendᴂ. Nos in re dubia ad prius inclinamus opinione nostra, ut adeò Grimhilda hic
de Attalo loquatur, non Gudruna de Sigurdo suo. Conf. notam proximè prᴂcedentem.
113) Ornatè pro Quamdiu vivis.
114) Comminatio juvenculᴂ mulieri
ingrata, saltem ex opinione Grimhildᴂ.
115) Gudruna, cujus persona in hoc et sequenti loquitur, hic adhibet
pluralem, amplificationis et invidiᴂ ergo; cum tamen solum Attalum regem sine
dubio intelligat. Alfa-kind in carminibus Hallinundi Saxicolᴂ obvium est
in Grettis-saga de nece ejusdem Hallmundi, imò et Kind, Kynd
in Eddᴂ nostrᴂ Tom. I. et quidem Oda Hyndlo-Liódom vers. XXX. lin. 6 et
XXXIII. lin. 4. Evolvendum est Glossarium istius Tomi, itidem ut J. Olavii,
magni Philologi, Glossarium suᴂ Diatribes.
116) Nimium tenuiter et universalite hic de nece Gunnaris regina vates hic
loquitur, sed tantò plenius et significantius in sequ. de nece Högnii fratris
ejus, quod etiam vaticinium illius res ipsa eventu comprobavit. Vide Prologum
prosaicum Odulᴂ Gvnnars-Slagr, sub Titulo Dráp Niflunga, et
utramque Odam regis Attali paullò inferius.
117) Attalo regi nimirum, quod etiam promissum egina fideliter explevit;
respice Odas Attalinas.
118) Sc. Gudruna eorum soror. Vᴂtti sanè quam
elegans est in hoc sensu, item ut illud alterum simplicius Vᴂnti, quod
legere est in Hardar Saga et Holnveria his verbis: Ek vᴂnti
þer sᴂttinni, en heiti eigi, i. e. Do tibi spem reconciliationis, at non
(in totum) spondeo. Aliter tamen hunc locum accipere lincerit, et quidem
simplicius, quod sermonem adtinet, hoc modo: Quoniam filiis suis mala sperabat
&c.
119) Pleonasmus et repetitio sanè quam muliebris et familiaris auctori
nostro, neque id sine gratia.
120) In his duabus lineis est figura Hendiadys, rei augendᴂ gratia, pro
simplici Lönd ok lypi vel Fólk-lönd. Incertum autem est, num
sermo hic sit de terris Attali regis, an potiu de terris a Sigurdo relictis,
quas probabiliter occupaverant ejus occisores et corum mater Grimhilda; ad hanc
posteriorem opinionem magis magis inclinamus.
121) Hᴂc nomina propria ad verbum ex nostro sermone exponimus per petras
(an arces?) vineti, petras (arces) stragis; unde fortasse conciudere potuerint
Geographi, ubi hᴂc ignota loca sita fuerint. Berg, Lat. Berga, in
plusculis urbium nominibus apud Germanos, usitatum est, ex. gr. Amberg, Heidelberg
&c.
122) Uni pro Un, oratè, quemadmodum Vaki þú l. vakna
þú, sᴂpè in vetustis monumentis, e. gr. in Gróngaldri hujus Eddᴂ
vers. I. Vaki þú Gróa, Vaki þú góþ kona; et in Grottv-sanng:
Vaki þú Froþi, bis numerô; uti et Egilssaga de cᴂde Bardi
Atleyensis: Gángi þá eptir þeim (quod tamen exemplum fortasse nonnihil
claudicat), atque in Nialssaga, satis sincerè, Cap. XC. pag. 137, verba
Erici Comitis ad Karium: Segi þeim (Njálssonvm), pro Seg þú.
123) Per Niþia intelligit matrem ac fratres, qui eam pro Attalo
rege ambiebant.
124) De qua antea vaticinata est, vers. XXXI. lin. 5 et seqq. Bura
skiól quod adtinet, respice ad vers. XXVIII. lin. 5 usque ad finem.
125) In hoc et sequenti versu regnat polylogia muliebris, non sanè
illepida.
126) Valnesk, pro Völsk, sicut supra Grímhilhildvr
Gotnesk kona, pro Gautsk kona, vers. XVI. lin. 1 et 2. Atqui hᴂ
mulieres sine dubio erant Germanᴂ, unde notatu dignum et advertendum est, quod
auctor iis tale nomen genrilitium vel patronymicum adtribuit. Phil. Cluverius in Geographia sua vetere sub Celtarum nomine comprehendit
Hispanos. Gallos et partim Germanos, atqui Celtarum primaria et propria sedes
fuit sine dubio in Gallia. Fortassis autem quidam eorum inter emigrandum
resederint in Germania. Consule sane modò laudatum Geographum Lib. II. Cap.
XIII. pag. 122 et 123, ubi de incolis Galliᴂ s. Celtis loquitur: In Germaniam, ait, autem
alii (Gallorum s. Celtarum) invecti, ingentem tractum a Rheno ad Vistulᴂ usque fonteis obsederunt. Jam verò non
insolens est priscis Poёtis totam regionem l. totum populum ab una
parte terrᴂ l. ab una natione denominare, quemadmodum Þrᴂdir pro omnibus
Norvegis, uti et Ravmar, item quoque Jótar, pro universo populo
Danico, positi inveniuntur.
127) Auctor facilè dicere poterat Hafin, vulgatè, sed alteram
terminationem magis ornatatam putavit. Conf. vers. XII. lin. 2. vat. e.
128) Viam montanam fortasse.
129 a) Ita de Angve Midgardensi famoso Völuspá in versu, qui incipit
Hrymr ekr austan: Ormr knyr unnir, per y, secundum lectionem
uttriusque nostri Codicis eo loco; interea confer varietatem lectionis.
129 b) Verba Gudrunᴂ in Volsunga-saga
de hoc itinere: Þeir – foru fióra daga á hestum, en adra fióra á skipum,
ok ina þridin fióra enn landveg. Ubi observandum est, quod at fara
landveg in hoc loco pontiur pro non admodum evidente dictione apud Nostrum at
fliga þvtt laud.
130) Þvrr epitheton
telluris perpectuum, de quo consulere ne pigeat I. Olavium in Gloss. Diatrib.
suᴂ sub voce Jörd.
Þurlendi, terra arida l. sicca, in Bibliis nostris notum est.
131) Non possumus pro certo decernere, num hic aliqua sit lacuna de iis, quᴂ
ad pompam nuptialem regis Attalii et Gudrunᴂ spectarint; magis tamen eò
inclinamus, ut putemus hic nullam esse lacunam; noscimus enim singularem
Auctoris brevitatem, ubi ei libet brevi esse.
132) In somnis fortasse, quasi de cᴂde fratrum somniaverit, nondum enim
caesi videntur esse, cum Attalus recitaret somnia modò subsequentia. Conf. Vols.
sagum Cap. XVII. et Cap. XVI. sub finem, unde adparet, ea somnia non multo
post oblata esse post nuptias regis cum Gudruna.
133) Consule, quod hanc dictionem adtinet, supra de Högnio vers. IX. lin. 2
et 3: Siuni eino Travþr góps hvgar.
134) Conf: paulò ante notam sub n. 132 <В нашій
нумерації 134 – ІБШ>.
135) Hᴂc narrat ex
persona regis, Sva mik &c. sic, ut in sequentibus aperiam, ait.
136) Nempe abs te, vel tua. Et illud Reþa in lin. sequ. potest
simpliciter verti, Obtinere; sicut At styra gᴂfo, bona fortunà
uti, vel bonam fortunam adpisci, et Styra illo veþri, mala tempeatate
uti, malam tempestatem nancisci.
137) De Lᴂ pro sangvine
samto consulendus J. Olavius in Gloss. Diatrib. suᴂ, sub voce Lá.
138) In ambiguo est, num Jórn sit Accusandi casus, et subaudiendum
sit Menn, mutatis mutandis in versione, quᴂ acceptio non nimium placet; an verò potius Járn
sit Nominativus plur. quod magis gratum et rarum, conferendum cum hoc Thorlevi
Sagacis (Spaka) de Hallfredo Vandrᴂdaskáld in hujus Historia
Membr. Opt. Sá madr dreymir mik jafnan, Is homo usque mihi in somnis
adparet. De vafritie autem hujus interpretamenti consule infra not. 157.
139) Vols. saga Drósar reiþi et Vil ignorat, et prᴂfert tantum: Dul þesli, er þú ᴂtlar þik öllum fremri; ante autem Dul suplendum est Fyri, et sensus fuerit:
Somnium portendit cum fastum tuum, quo te omnibus prᴂstantiorem esse existimas.
Björnerus in sua versione vocum Dul þessi, et in conneru earum cum
proximè sequentibus, turpiter hallucinatur, quᴂ talis est: Secretò habendum
hanc visionem, siquidem aliis prᴂstantior vellet haberi. Vil in priori
lin. quod adtinet, evolvi potest Gloss. Tom. I. hujus Eddᴂ item ut Dvl.
140) Usum ignis ad medicinam exteriorem Veteres frequentasse notum est.
141) De animi aversatione Gudrunᴂ ab Attalo marito suo ita Vols. saga, Cap. XLI. in fine: Aldrei giördi
hvgr hennar vid honom hlᴂia, ok med litilli blidu var þeirra samvista, i. e. Nunquem animus reginᴂ erga eum risit, et cum tenuí benevolentia erat eorum societas conjugalis. In
verbis Auctoris nostri adverte audacem reginᴂ χαῤῥησιαυ.
142) Ter numerô hic repetitur pronomen personale Ek, ego, adflectûs
experimendi gratia, in hisce, Ek vildi-g-ak.
143) Vols. saga aliquanto minus dicit, etsi eleganter, quod ad
ultimum Skedia, hisce verbis: Ok vilda ek aldrei skedia, atque
nunquam (eos) lᴂdere, (iis)
noxam adferre, volui.
144) Transitio inopina, et sine omni necessitate poëtica ab Accusandi casu
ad Nominandi c.
145) J. e. per metonymiam quandam, in mensas, ex Odis Attalinis, ubi hoc
somnium impletur.
146) Vórn Brandlausir ín Vols. saga Björneri, ex ejus
interpretatione, Jejunos, neutiquam è genio Sermonis prisci.
147) Fórn til heliar, ad orcum l. Hocaten abierunt, Vols. Saga,
qui etiam sensus sinè dubio alteri lectioni subest.
148) Blandod, melle condita, ex versione Biörneri, Vols. saga.
149) Hoc ad Attalum ipsum referendum est.
150) Sídan þótti mér sem hvolpar fagrir lᴂgi fyrir mér, ok gullu vid
hátt. ok át ek hrᴂ þeirra at mínum ovilia; i.e. Dein opinabar, quod catuli
belluli cubarent coram me, et elata voce latrarent; eorunque cadavera comedi,
invito me. Ita hoc, aliquid diversè, narrat Vols. saga.
151) Glavmr propriè steperus lusus et hilaritas, pro quibus alterum
illud in versione posuimus, ut blandis catellis aptum.
152) Hypallage, pro Siálfr navþigr, ipse nolens aut invitus. Conf.
variet. lect. apud nos item notam 149.
153) Hic totus versus est ex Gudrunᴂ persona, somnia mariti interpretantis,
neque id in bonam partem hoc loco.
154) Filiorum mortuorum scil., etsi locus sit obscurus. Vel vm fᴂing dᴂma
esse possit, Ante tuum lectum sermones conferent l. deliberabunt (de cᴂde
filiorum tuorum).
155) Hᴂc versio
videtur simplicissima, nam nihil impedit, quin eo colore crinium etc. pueri
illi fuerint. Alias tamen licuerit Hvítinga de personis illustribus,
nempe hisce ipsis pueris regiis, accipere.
156) Ita in Helga-Qvida Haddingia-skata: Sá kemr fylkir Fárra nátta.
De tempore, quo Gudruna suos et Attali filios communes interfecit, ita Vols.
saga: Um qvöldit tók hon sono þeirra Atla kóngs, er þeir léko vid stocki
- - hon svarar, bana skal yckr bádum - - sidan skar hón þá á háls, i. e.
Vespere filios ex Attalo susceptos prehendit, ad spondam lusitantes. - - Ea
respondit: certum est vos ambo necare. - - Deinde ea illos jugulavit. Cap.
XVVII. pag. 102.
157) Vafrè eam coenam ad aulicos generaliter refert, cum tamen sine dubio
solum Attalum in suo animo intelligat; neque minus callidè primum somnium ejus
in bonam partem interpretatur, ver. XV. superius, quò nimirum celet propositum
suum, fortasse jam hoc tempore captum, maritum quocunque pacto occidendi.
158) Nempe post cᴂdem filiorum et
cᴂnam ex corum
cordibus.
159) Benè, et ex usu prisco, per hoc, þat mvn ek giörva, exprimitur
firma et plena propositi destinatio.
